 |
| Haribhai sharing his story to Mittal Patel |
“I wanted to be like the ideal mother they depict in Hindi films…” Haribhai grinned while sharing his story.
“Why mother?”
“My youngest was one and a half years old, middle child was three and the eldest was five and a half when their mother passed away. Family and friends consoled for a while and got back to their lives while we are left to mourn our loss and grapple with the realities life throws. I was hoping that the family will help me raise my children while I earned for them but no one came to even inquire about our well-being. Many advised me to re-marry, that it is difficult to raise children single-handedly. But when my own did not support me how will someone I don’t even know help me raise my children How can another woman treat my children as her own? They said there will be caring women but it was a risk I wasn’t prepared to take. I was not bringing some product from the market, I had married and bring home a mother to my children and I wasn’t convinced to do so. I decided to be a mother and father to my children.”
It evoked a sense of respect as Haribhai spoke candidly of his life as a single parent. It also made me curious to learn about the challenges he encountered on his journey. Because Haribhai earned his living as a mason, and it is not easy to raise three children on construction sites. And their home too is a shanty on an open expanse of land in Diyodar.
“I would take all my children with me to work. They would be around me while I worked. Every morning I cooked and packed our tiffin before we left the house. Summers and winters were bearable but monsoons were agonizing. The area around our house would get flooded with rainwater. Once that happened I would pack the kids and our beddings to take refuge at Diyodar bus-stop. Those were extremely challenging times.
Despite all these challenges Haribhai educated his children till 9th grade, they are all grown-ups now. The family received a residential plot from the government and assistance to build a house.
VSSM’s Naranbhai got to know Haribhai because he was the mason at many of VSSM supported construction works. Recently, Naranbhai had sought Haribhai’s services for installing a plaque at one of its sites. Strangely, Haribhai was unable to sit properly. On inquiring we learnt that he needs surgery for some medical issue. But, Haribhai feared his children’s well-being, what if his health went south during the surgery!! Hence, he had decided to undergo one after his children were married. Despite experiencing pain while sitting or lying down he delayed the treatment all for the well-being of his children.
Naranbhai talked to convince him for treatment, another issue was funding to support the treatment. Haribhai had meagre savings. Naranbhai offered to help but accepting charity was against his grain. After persuasion, he agreed to accept the help as a loan and asked him not to worry about paying it back immediately but only after he recovers completely.
Haribhai first consulted doctors in Patan and Radhanpur who advised further examination. The treatment estimates there were quite high plus he would require to undergo 4 different surgeries. VSSM assured complete support but Haribhai wanted to be wise with his expenses. On 26th January he admitted himself to Civil Hospital and got the surgery done. The total expense was close to Rs. 2700. While he was in Ahmedabad recently for follow-up with the doctor he came and met us at the office.
“I am a little weak, but feeling quite better. If Naranbhai had not insisted and you had not supported morally, I might not have decided to undergo the surgery. It is a great feeling to be pain-free once again.” Haribhai was grateful for the support VSSM had extended.
“We merely played our part of bridging the gap, the help reached you from Dubai based Krushnakant uncle and Indira auntie, we need to be grateful for their support. They have wished you good health and happiness always.” I expressed.
“My Pranams to Krushnakantbhai, he has been God sent for me. Rs. 5000 is all I will need to cover the cost of medicines and auto rent for my commute to Diyoder from Civil hospital.” Haribhai responded with humbleness.
The honesty and humility Haribhai portrays is rare in current times. He had no intention of taking anything more than he needed. Haribhai had gone above and beyond to fulfil the dual responsibility of becoming a mother and father to his three children.
“I hope and pray that every motherless child is blessed to have a mother like you!!”
Haribhai grinned.
While we were talking his son came to fetch him.
“Pappa, shall we leave?”
Haribhai got up and prepared to leave.
“Never forget the sacrifices your father has made to raise you all. You are fortunate to have a parent like him.”
“We know all that he has endured to raise us well. He gave us a safe childhood and we shall provide him with secured old age.”
‘હિંદી ફીલ્મોમાં માનું પાત્ર કેવું આદર્શ હોય બસ મારે એવી મા થવું હતું..’ એવું કહી હરીભાઈ મંદ હસ્યા.
‘કેમ મા?’
‘મારી નાની દીકરી દોઢ વર્ષની વચોટ ત્રણ વર્ષની ને મોટો છોકરો સાડાપાંચ છ વર્ષનો હતો ને એની મા ગુજરી ગઈ. સગાવહાલાં બારદાડા દિલાસો આપે પણ પછી એય એમના કામોમાં પરોવાય ને રહી જઈએ આપણે ને આપણા દુઃખો. કુટુંબના કોઈકને તો દયા આવશે ને મારા દિવસો થોડા ટૂંકા કરાવશે એવું હતું પણ કોઈ ખબર પુછવાય ન આવ્યું. એ વખતે સલાહ ઘણાએ આપી આખો જન્મારો એકલાથી કઢાય ને પાછા આ ત્રણ છોકરાં, લગ્ન કરી લે. પણ મને થયું મારી દશા ખરાબ થઈ ત્યારે મારા પોતાનાય ક્યાં મારી પાસે આવ્યા. તો પારકી જણી લાવું એ મારા આ મા વનાના છોકરાને કેટલા પોતાના માને? કોઈ કે, બધા એવા ન હોય. જીવનમાં થોડું જોખમ તો ખેડવું પડે. પણ આ દસ રૃપિયાની વસ્તુ ઘરે નહોતી લાવવાની. મા લાવવાની હતી. મારુ મન માન્યુ નહીં અને મે નક્કી કર્યું હું જ મારા બચુડિયાઓની મા ને બાપ બેય થઈશ’
હરીભાઈની વાત સાંભળી એમના પર માન થયું.. ને પાછો પ્રશ્ન પણ.
હરીભાઈ કડિયાકામ કામ કરે. આમાં બાળકોને સાચવવાનું કેવી રીતે કર્યુ? વળી પાછુ એ રહે દિયોદરમાં ખુલ્લામાં છાંપરુ બાંધીને..
‘હું ત્રણેયને સાથે લઈને કામે જતો. એ લોકોને એક બાજુ બેસાડતો ને હું કામ કરતો. ટીફીન ભેગો લઈ જતો.. જેથી એમને તકલીફ ના પડે. પણ બેન ઉનાળો ને શિયાળો તો નીકળી જતો ચોમાસુ ભારે થઈ જતું. ઝૂંપડું જ્યાં હતું ત્યાં પાણી ભરાતુ. એટલે ગોદડા સાથે ત્રણેયને લઈને દિયોદર બસસ્ટેશને દોડતો ને ત્યાં જ પડી રહેતો બહુ દુઃખે દિવસો કાઢ્યા.
આવી સ્થિતિમાં રહ્યા છતાં હરીભાઈએ પોતાના ત્રણે બાળકોને નવ ધોરણ સુધી ભણાવ્યા..
આજે એમના ત્રણે સંતાનો મોટા થઈ ગયા છે. સરકારે રહેવા પ્લોટ આપ્યોને મકાન બાંધવા સહાય પણ આપી ને એમાંથી એમણે ઘર બાંધ્યું.
આવા હરીભાઈને અમારા કાર્યકર નારણભાઈ સાથે પરિચય. મૂળ તો સંસ્થાના બાંધકામના કામોમાં હરીભાઈ કડિયા તરીકે આવે. હમણાં એક જગ્યાએ તકતીનું કામ કરવાનું હતું. નારણ સાથે હરીભાઈ તકતી જ્યાં લગાવવાની હતી ત્યાં પહોંચ્યા. પણ હરીભાઈ સરખી રીતે બેસીને કામ ન કરી શકે.પુછતા ખ્યાલ આવ્યો કે, એમને શારિરીક તકલીફ થઈ છે. ડોક્ટરે ઓપરેશનનું કહ્યું છે. પણ હરીભાઈને બીક છે કે ઓપરેશન વખતે કાંઈક થઈ જાય તો ત્રણે બાળકો રઝળી પડે.
એટલે આ ત્રણેના લગ્ન થઈ જાય પછી ઓપરેશન કરાવીશ. આવી ભાવના સાથે એ છેલ્લા સાડા ત્રણ વર્ષથી પીડા સહન કરે જાય.. ના સરખી રીતે બેસી શકે, ના સુઈ શકે. છતાં બાળકોની ચિંતા ના કારણે એ નિર્ણય ન લે..
નારણભાઈએ એમને સમજાવ્યા ને ઓપરેશન કરાવવા કહ્યું, પણ પાછી વાત આવી પૈસાની. પાસે એવી ઝાઝી બચત નહીં. નારણે કહ્યું, અમે મદદ કરીશું.. હરીભાઈએ બધુ મફતનું લેવાની ના કહી છેવટે નક્કી થયું કેટલીક રકમની મદદ ને કેટલીક લોન રૃપે આપવાનું. લોન ધીમે ધીમે ચુકવાશે પણ એક વખત આ પીડામાંથી મુક્ત થઈ જાવ..એવી વાત એમને કરી.
પાટણ અને રાધનપુરના દવાખાનામાં એ ગયા. રીપોર્ટ કરાવ્યા. પણ ખર્ચો વધારે કહ્યો. સાથે જુદા જુદા ચાર ઓપરેશન કરવા કહ્યું.
અમે મદદ વધારે કરીશુંનું કહ્યું. પણ હરીભાઈએ કહ્યું, ભલે મદદ કરો પણ મારાથી ખોટો ખર્ચ ના કરાવાય. એમણે સિવીલ હોસ્પીટલમાં આવવાનો નિર્ણય કર્યો ને 26 જાન્યુઆરીના દાખલ થયા ને સુખરુપ ઓપરેશન થઈ ગયું.
ખર્ચો પણ 2700 આસપાસ. ઓપરેશન પછી ઘરે ગયા ને ફરી બતાવવા આવ્યા ત્યારે મને મળવા ઓફીસ આવ્યા.
‘શરીરમાં નબળાઈ છે. પણ હવે શાંતિ છે બેન. આ નારણભાઈએ તાણ કરી ના હોત અને તમે અમે સાથે છીએ એવું ના કહ્યું હોત તો કદાચ ઓપરેશન ના થાત. મને નવું જીવતદાન આપ્યું. તમારો ખુબ આભાર’ એવું એમણે કૃતજ્ઞતા ભાવથી કહ્યું.
મે કહ્યું, ‘મદદ તો અમારા દુબઈમાં રહેતા કૃષ્ણકાંત અંકલને ઈન્દિરા આંટીએ કરી. આભાર તેમનો માનવો ઘટે. એમણે જ તમને સાતા રહે એ મદદ કરવા કહ્યું છે’
એમણે કહ્યું, આ દવાના ને સીવીલથી દિયોદર જવા રીક્ષા ભાડે કરી તે એના થઈને 5,000ની મદદ કરશો તો મને ઘણું થઈ રહેશે. ને ક્રિષ્ણકાંત ભાઈને મારા પ્રણામ. ભગવાનના એ દેવદૂત..
કેવો પવિત્ર શબ્દને કેવી પવિત્રભાવના. વધારાનું લેવાની જરાય લાલચ નહીં. વળી હીન્દી ફીલ્મોમાં બતાવે એવી મા તો ફીલ્મી હોય હરીભાઈ તો ખરી મા હતા.. મે કહ્યું, તમારા જેવી મા દરેક મા વગરના બાળકોને મળે એવી પ્રાર્થના કરુ.. એ મંદ હસ્યા.
અમે વાતો કરતા હતા ત્યાં એનો દિકરો આવ્યો ને કહ્યું, જઈએ પપ્પા. ને હરીભાઈ ઊભા થયા. મે એમના દીકરાને કહ્યું, ‘તારા બાપાનો ગણ હંમેશાં યાદ રાખ જે. આવા બાપા નસીબવાળાને મળે…’
એણે કહ્યું, ‘એમણે અમારા માટે જે વેઠ્યું એ બધું એ જાણીએ. ચિંતા ના કરો. અમારુ બાળપણ એમણે ઊજાળ્યું હવે એમનું ઘડપણ અમે ઊજાળશું..’
#mittalpatel #vssm #health
#help #mother #motherhood
#vssm #nomadic #denotified
